رازک

نام علمی: Humulus lupulus           خانواده گیاهی: Cannabaceae

نام انگلیسی: Hops

مشخصات: رازک گیاهی علفی، چند ساله، ۲ پایه، بالارونده و دارای اعضای پوشیده از تارهای خشن است به حالت خودرو در جنگلها و اماکن پوشیده از درختچه‌ها و انبوه بوته‌ها می‌روید. از رازک دارای برگهای متقابل، دندانه‌دار و مرکب از ۳ تا ۵ لوب نامساوی است. پایه نر آن، گلهای کوچک به وضع مجتمع به صورت خوشه‌های مخصوص دارد.در پایه‌های ماده رازک، گلها به رنگ سفید مایل به حنائی به حالت مجتمع به صورت مخروطهای تقریباً کروی ظاهر می‌شود. میوه این گیاه فندقه است. چون قسمت مورد استفاده این گیاه مجموعه گلهای ماده آن می‌باشد حتی اگر پایه‌های نر در مزرعه بوجود آمده باشند آنها را از بین می‌برند.

قسمتهای مورد استفاده: گل آذین

رازک

مواد موثره: روغن فرّار (هومولن، بتا- کاریوفیلن، میرسن، فارنسن)، فلاونوئیدها (عمدتاً گلیکوزیدهای کامفرول و کوئرستین)، اولئو رزین (۳ تا ۱۲%) لوپولن، مواد استروژنیک، تانن‌ها، چربیها، زانتو هومول

خواص: مسکن، خواب‌آور، ضد میکروب، ضد تشنج و قابض

کاربرد: رازک اثر ریلکس‌کنندگی کاملاً قاطعی بر روی سیستم عصبی مرکزی دارد و بطور وسیعی برای درمان بیخوابی استفاده می‌گردد. این گیاه تنش و اضطراب را کاهش داده و در مواردی که تنش سبب بیقراری، سردرد و سوءهاضمه می‌گردد بسیار موثر است. رازک بدلیل قابض بودن برای شرایطی مانند التهاب مخاط راست روده نیز موثر است. بیمارانی که دارای افسردگی بالا هستند باید از مصرف این گیاه اجتناب نمایند زیرا رازک این حالت را تشدید می‌نماید. خاصیت ضدعفونی رازک در صورت استعمال خارجی زخمهای پوست نیز می‌تواند مشخص و موثر باشد.

مطالعات کلینیکی در مورد گیاه رازک همراه با یک گیاه دارویی دیگر مطرح شده است. رازک همراه با سنبل‌الطیب سبب بهبود اختلالات خواب می‌گردد. ترکیب رازک، کاسنی و نعناع نیز سبب کاهش درد در افراد دارای التهاب و عفونت کیسه صفرا (با سنگ و بدون سنگ) می‌گردد.

ملاحظات ایمنی: رازک در بیمارانی که دارای افسردگی هستند استفاده نشود زیرا اثر تسکین‌دهندگی آن می‌تواند سبب تشدید علایم افسردگی گردد. اثر مسکن بودن این گیاه می‌تواند اثر الکل یا درمان افسردگی موجود را تشدید و تقویت کند.

آماده‌سازی و مقدار مورد مصرف: برای دمنوش یک فنجان آب‌جوش را بر روی یک قاشق چایخوری از گیاه خشک ریخته و در ظرف درب‌دار ۱۰ تا ۱۵ دقیقه دم بکشد. یک فنجان از این دمنوش در شب برای بهبود وضعیت خواب مصرف گردد. این دز در صورت نیاز می‌تواند کمی تقویت شود. دز تنتور ۱ تا ۴ میلی‌لیتر سه بار در روز (۱:۵ در ۴۰%) می‌باشد.

BHC مصرف ۰٫۵ تا ۱ گرم گل آذین خشک، ۱ تا ۲ میلی‌لیتر تنتور (۱:۵ در ۶۰%)، یا ۰٫۵ تا ۱ میلی لیتر عصاره مایع (۱:۱ در ۴۵%) برای سه بار در روز و قبل از رفتن به رختخواب را توصیه کرده است. طبق نظر کمیسیون E مصرف دز ۰٫۵ گرم گیاه خشک مجاز می‌باشد.