نکاتی در مورد هرس بوته خیار
میوه‌های روی ساقه اصلی رشد سریع‌تر و کیفیت بهتری دارند و هر چه فاصله میوه از ساقه اصلی بیشتر می‌شود، کیفیت آن کاهش می‌یابد.
– نوع واریته‌ای که برای کشت انتخاب می‌شود در سیستم هرس تأثیر دارد. مثلاً برخی از واریته‌ها بر اساس خاصیت ژنتیکی خود، شاخه‌های جانبی کمی تولید می‌کنند که نیاز به هرس بوته خیار ندارند.
– انتخاب یک سیستم هرس بوته خیار و تربیت بستگی به عوامل گوناگون مثل نوع رقم، فصل کشت، میزان نور و روشنایی، توانایی و تجربه افراد، هزینه‌های اجرای سیستم و … دارد. ولی هدف همه سیستم‌ها، تولید سطح سبزینه‌ای مطلوب و ایجاد تعادل مناسب بین رشد رویشی و زایشی گیاه است.
– در هرس بوته خیار و شاخه‌های جانبی توصیه می‌شود برای کشت‌های متراکم که فواصل بوته‌ها روی ردیف کمتر از ۴۰ سانتیمتر می‌باشد، برای هر شاخه جانبی یک گره (یک برگ و یک میوه) باقی گذاشته شود و برای بوته‌های با فواصل بیشتر دو گره (دو برگ و دو میوه).
– برای انجام عملیات هرس بوته خیار از قیچی‌های مخصوص هرس استفاده شود زیرا هرس به وسیله فشار انگشتان دست به بوته صدمه وارد می‌کند و ممکن است علاوه بر محل هرس، نقاط دیگر بوته نیز زخمی شده و در بوته ایجاد آلودگی کند.
– انجام هرس مشترک بوته‌ها با یک قیچی، باعث انتقال ویروس از بوته آلوده به بوته‌های سالم می‌شود. بنابراین یا باید بوته آلوده را از گلخانه خارج کرد یا بوته آلوده را شناسایی نموده و از هرس آن با قیچی مشترک خودداری نمود و یا قیچی را بعد از هرس بوته آلوده با محلول‌های ضدعفونی کننده یا آب جوش تمیز نمود.
– خاک بین ردیف‌های کشت (راهروها) باید هر ۱۵ روز یک‌بار یا حداقل یک ماه یک‌بار زیر و رو شوند (خصوصاً در خاک‌هایی که سله می‌بندند) تا زمین شدیداً تهویه شود و اکسیژن لازم در اختیار ریشه گیاه قرار گیرد. ولی باید دقت کرد که به ریشه‌های خیار صدمه‌ای وارد نشود.
هرس برگ‌های مسن (پایینی) بوته: هرس یا قطع برگ‌های زرد شده و بی‌مصرف ابتدایی (پایین) بوته‌ها لازم است. این برگ‌ها دیگر در تولید و غذاسازی نقش چندانی ندارند. در واقع با طولانی شدن عمر برگ‌ها، قدرت فتوسنتز و غذاسازی آنها کاهش یافته و از حالت سبزی و شادابی اولیه خارج می‌شوند. هرس برگ‌ها از پایین بوته (برگ‌های پایینی) شروع می‌شود و هر چه بر عمر بوته افزوده می‌گردد این هرس ادامه می‌یابد (در طول دوران داشت و برداشت). البته این نوع هرس بایستی در طول رشد گیاه و به صورت تدریجی انجام پذیرد و اگر یکباره انجام شود به گیاه شوک وارد می‌کند. در هر نوبت نباید بیش از ۳ برگ در هر بوته حذف شود و همواره بهتر است حداقل ۲۵-۱۸ برگ روی هر بوته باقی بماند. در واقع تعداد برگ‌های هرس شده نباید از تعداد برگ‌های تولید شده بیشتر باشد. این هرس، بوته را برای انجام عملیات پایین‌کشی آماده می‌سازد.
هرس بوته خیار
هرس گل یا میوه: تنک کردن میوه در هرس بوته خیار و کاهش تعداد میوه برای هر گیاه در بالا بردن ارزش کیفی میوه‌های باقیمانده نتیجه مطلوب دارد. نگهداری مقدار مناسب میوه روی هر بوته، مانع کاهش فتوسنتز شده و از وارد شدن فشار بر روی گیاه جلوگیری می‌کند و تولید یکنواخت میوه را در سراسر فصل کشت تأمین می‌نماید. در ضمن میوه‌دهی سنگین سبب عدم رشد مناسب میوه‌ها می‌شود و میوه‌ها بد شکل، کج، کوتاه، رنگ پریده می‌شوند. با حذف هر چه سریع‌تر میوه‌های اضافی می‌توان از اثرات منفی باردهی بیش از حد جلوگیری کرد. البته نگه داشتن تعداد مطلوب میوه روی هر بوته با نوع رقم و شرایط رشد آن متفاوت است و عملیات تنک کردن میوه نیاز به افراد ماهر و با تجربه دارد. میوه‌های کج، لکه‌دار و بیمار نیز باید حذف شوند.
معمولاً بهترین کیفیت خیار وقتی بدست می‌آید که در هر گره (زاویه برگ) روی ساقه‌های اصلی و جانبی فقط یک خیار باقی گذاشته شود و بقیه حذف گردند. زیرا اگر در هر گره بیش از یک میوه رشد نماید ابن میوه‌ها ناقص شده و کیفیت خود را از دست می‌دهند. البته در بعضی از ارقام اصلاح شده از یک گره می‌توان چند میوه (حتی ۵-۴ میوه) برداشت کرد. که بستگی به نحوه هرس بوته خیار دارد
چیدن و برداشت به موقع میوه نیز یک نوع هرس بوته خیار محسوب می‌شود و در طول دوره رشد، وقتی اندازه میوه به حد مطلوب رسید بایستی چیده شود. در این حالت به سایر گل‌ها اجازه رشد داده می‌شود و روند میوه‌دهی به صورت مطلوبی ادامه می‌یابد.