جوزبویا
نام علمی: Myristica fragrans خانواده گیاهی: Myristicaceae
نام انگلیسی: nutmeg tree نامهای دیگر: جوز هندی، جوز الطیب
مشخصات: درخت جوزبویا درختی است دو پایه به ارتفاع ۲۰ تا ۱۰ متر،زیبا، همیشه سبز، با شاخههای پراکنده. پوست تنه آن خاکستری تیره، گلهای آن زنگولهای شکل کوچک زرد است. برگهای آن بیضی، نوک تیز، موجدار، چرمی سبز براق شبیه برگهای نارنج، طول برگها در حدود ۱۰ ساتنیمتر، رنگ سطح فوقانی آن سبز تیره و رنگ سطح تحتانی آن سبز کمرنگ است. میوه آن که معمولاً در حدود شش ماه پس از ظهور گلها میرسد، شبیه زرد آلو به رنگ زرد لیمویی تا قهوهای روشن و وقتی که کاملاً رسید معمولاً از وسط ترک میخورد و از شکاف ترک آن جدار خشبی شفاف و درخشان و مخملی توری شکل ناصاف هسته دیده میشود. این جدار، یک عدد هسته قهوهای رنگ روغنی را که همان جوزبویا میباشد در بر گرفته است. هسته تخم مرغی شکل و معطر گیاه یا نات مگ در حدود ۴ سانتیمتر طول و ۱ تا ۵/۱ سانتیمتر عرض دارد و قشر خارجی بسیار معطر و شکننده آن در حدود ۲ تا ۱ میلیمتر ضخامت دارد و وقتی خشک شد به رنگ زرد قهوهای در میآید.
قسمتهای مورد استفاده: دانه های خشک شده و فاقد پوست
مواد موثره: اسانس، لیگنان ها، اسیدهای چرب
خواص: مدر، قاعدهآور، ضد نفخ، ضد تشنج، خلطآور و کاهنده فشار خون
کاربرد: جوزبویا به عنوان بادشکن، معطر کنننده، اشتهاآور، تقویت کننده معده مورد استفاده قرار میگیرد. روغن جوزبویا به صورت سنّتی در مصارف خارجی به عنوان ضد تحریک جهت تسکین دردها و درمان روماتیسم مورد استفاده قرار گرفته است.
ملاحظات ایمنی: مقادیر زیاد جوزبویا میتواند خطرناک باشد و به همین دلیل بهتر است مصرف دارویی این ماده زیر نظر پزشک صورت گیرد. در دوران حاملگی و شیردهی نباید مصرف شود.
آمادهسازی و مقدار مورد مصرف: مقادیر کم از فرآورده پودر شده این گیاه (۱-۳/۰ گرم) سه بار در روز همراه با آب یا ۱ تا ۳ گرم به صورت دمکرده توصیه شده است.