تولید کمپوست قارچ خوراکی بطور کامل در فضای سربسته

اصطلاح کاملاً سربسته به این معنی است که ترکیب، مخلوط کردن و انتقال کمپوست بطور کامل در داخل فضای سر بسته صورت می‌گیرد.

با انجام کامل فرایند کمپوست‌سازی در داخل هر چند که میزان کار کارگری کاهش می‌یابد اما میزان مراقبت و دقت باید افزایش یابد. گرمای زیادی در هنگام خالی کردن تونل ایجاد می‌شود که با ورود هوای گرم به داخل سالن سرد، مه ایجاد می‌شود و وجود این مه سبب کاهش زیاد قدرت بینایی می‌شود. همچنین بخار آب و آمونیاک از کمپوست متصاعد می‌گردد که تا حدی برای انواع ماشین‌ها و سیم‌های برق مضر می‌باشند. به همین دلیل در اینگونه موارد نیاز است که هوای سالن ۵ تا ۱۰ برابر در هر ساعت بطور کامل تهویه گردد که در این مدت مواد زیان‌آور خارج شده و هوای موجود در سالن بصورت عادی و پاکیزه در می‌آید. علاوه بر این هوای خروجی نیز باید تصفیه شود تا از ایجاد آلودگی زیست محیطی جلوگیری شود. تولید کمپوست قارچ خوراکی

 شکل- تاسیسات تولید کمپوست در فضای کاملاً سرپوشیده در هلند.

تولید کمپوست قارچ خوراکی

انواع کف 

[restrict paid="true"]

اساساً هوادهی و تهویه در فاز І کمپوست‎‌سازی توسط کف‌‎های grid هستند و شبیه همین کف‌ها در فازهای ІІ و ІІІ کمپوست‌سازی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. به دلیل وجود سوراخهای بزرگ در کف -۳۰ % یا بیشتر- کمپوست و مواد مورد استفاده در تهیه آن از این سوراخها به داخل می‌روند و به همین دلیل لازم است که صفحات واقع در زیر این کف‌‎ها را تمیز و پاکیزه سازند.

در اوایل دهه ۹۰ میلادی کف‌های توپی‌دار (spigot floor) مورد استفاده قرار گرفت و متداول شد. در این نوع کف‌ها امکان هوادهی در قسمتهای ساخته شده از بتن که در کف سالن قرار داشتند بیشتر بود. به دلیل نوع ساخت این کف‌ها، آنقدر قوی بودند که حتی در صورت عبور و مرور لودرهای سنگین نیز از بین نرفته و فرو نمی‌ریختند.

کف توپی‌دار (spigot floor) از لوله‌هایی با نازل‌های مخروطی شکل ساخته شده است و هوا از یکطرف این لوله‌ها بوسیله فن وارد می‌شود و در نتیجه عمل هوادهی به خوبی صورت می‌گیرد. تعداد لوله‌ها و نازل‌ها، فاصله بین لوله‌ها و نیز فاصله طولی بین نازل‌ها در واقع تعیین کننده چگونگی و میزان هوادهی می‌باشد. قطر سوراخ واقع در قسمت بالای spigot نیز در واقع سبب ایجاد تعادل بین مقاومت هوا، پخش و انتشار هوا و سرعت جریان هوا می‌گردد. حجم فضای داخلی و قطر سوراخ نیز با توجه به میزان مورد نیاز کمپوست، شرایط آب و هوایی بیرون، میزان جریان هوا مورد نیاز و میزان مواد خام اولیه مشخص می‎گردد.

با وجود اینکه این اجراء غالباً بعنوان کاری آسان و راحت تلقی می‌شود اما در ساخت اینگونه کف‌ها باید دقت زیادی داشت زیرا فقط یکبار می‌توان آنها را ساخت و پس از آن دیگر امکان ایجاد تغییر وجود ندارد. در هنگام ریختن بتن نیز باید در نظر داشته باشید که تغییری در مواد مورد استفاده در ساخت و نسبت آنها ایجاد نگردد تا بتن دارای ساختار یکنواخت باشد.

تهویه

در مخازن و یا تونل‌ها باید هوای تازه را برای دو منظور وارد کرد که اولین دلیل تامین اکسیژن برای هوادهی کمپوست می‌باشد و دلیل دوم این است که باید رطوبت از کمپوست خارج شود تا بدین طریق کمپوست سرد شود. برای این منظور از سیستم‌های مختلفی می‌توان استفاده کرد که از آن جمله می‌توان به کف‌ها، مخازن و تونل‎‌های دارای سیستم فن مرکزی یا سیستم‌هایی که برای هر تونل یا مخزن دارای یک سیستم فن مجزا هستند اشاره نمود. تولید کمپوست قارچ خوراکی

سیستم‌های دارای فن مرکزی. در اینگونه سیستم‌ها یک فن هوای مورد نیاز جهت هوادهی تمام قسمتها را از طریق یک لوله تامین می‌کند و از این لوله، انشعابات و لوله‌هایی که دارای دریچه می‌باشند به مخازن یا تونل‌های مورد نیاز کشیده می‌شوند. این سیستم‌ها معمولاً نسبتاً کم هزینه می‌باشند، هم در سرمایه‌گذاری اولیه و هم در هزینه تمام شده برای هر تن کمپوست. مزیت استفاده از اینگونه سیستم‌ها این است که فن مرکزی تهویه را به صورت یکنواخت و ثابت انجام می‌دهد و در نتیجه زمانی برای روشن کردن فن‌های مختلف صرف نمی‌شود. این سیستم در واقع فقط هوا را وارد کانالها می‌کند و یکطرفه است بدین معنی که امکان چرخش هوا وجود دارد اما هوا هنگامی که از یک تونل عبور کرده و خارج شد دیگر از همان تونل به سمت موتورخانه اصلی و فن مرکزی جریان نمی‌یابد.

یک فن برای هر بانکر (bunker) یا تونل. در این سیستم هر تونل دارای فن مخصوص به خود است و از جهت مدیریت، این سیستم ساده‌تر از سیستم تهویه مرکزی است زیرا از هر فن لوله‌های مستقیم به طرف تونل مورد نظر کشیده شده و کار تهویه کمپوست در هر مخزن یا تونل به صورت مجزا انجام می‌گیرد. اما باید در نظر داشت که استفاده از این سیستم سبب افزایش هزینه سرمایه‌گذاری می‌شود و علاوه بر این مصرف انرژی بیشتری دارد.

نصب این سیستم در تاسیسات تونلی بسیار ساده است و امکان چرخش و تهویه هوا به سادگی امکان‌پذیر است و بیشتر برای کمپوست‌هایی که آمونیاک زیادی تولید می‌کنند استفاده می‌شود. به نظر می‌رسد که این سیستم مزایای زیادی دارد اما باید توجه داشت که هنوز در این مورد مطالعات و بررسی‌ها بصورت کامل صورت نپذیرفته است. تولید کمپوست قارچ خوراکی

برای انتخاب فن باید عوامل ذیل را مد نظر داشت:

• فشار هوای برگشت در لوله (The backpressure)

• میزان هوای مورد نیاز

• میزان مقاومت هوا (آمونیاک، رطوبت و دما)

در حالت کلی فشار برگشت هوا (backpressure) و میزان حجم هوا در حال تغییر می‌باشند. در صورتی که مقاومت هوای ورودی به کانال‌های هوا، در قسمت کف و کمپوست بالا رود میزان هوای تولید شده بوسیله فن در یک سطح مشخص از مصرف انرژی کاهش می‌یابد. در صورت استفاده از فشار می‌توان این کار را به دو صورت انجام داد که استفاده از سیستم‌های کم فشار و سیستم‌های پر فشار می‌باشد. سیستم‌های پر فشار متداول‌تر می‌باشند.

سیستم‌های کم فشار را می‌توان عمدتاً برای فاز І و در کف‌های grid مورد استفاده قرار داد زیرا در اینگونه کف‌ها نیاز به هوای زیاد می‌باشد و فشار تا حدی کاهش می‌یابد.

در تونل‌های دارای کف spigot به دلیل وجود مقاومت برای پخش کردن و منتشر نمودن هوا باید از سیستم‌های پر فشار استفاده کرد و به همین دلیل فن‌های مورد استفاده در این سیستم کف معمولاً توانایی تولید فشار بالا تا  kpa7 را نیز دارند، اما این بدان معنی نیست که همیشه نیاز است که این دستگاه‌ها با چنین فشاری کار کنند زیرا در اکثر موارد نیازی به این میزان فشار نمی‌باشد و هنگامی نیاز به چنین فشاری است که کمپوست بصورت بسیار خیس و یا بسیار متراکم می‌باشد. در صورت استفاده از چنین فن‌هایی می‌توان مواد اولیه بیشتری در تونل‌ ریخت و میزان اختلاف در رطوبت موجود در کمپوست کمتر خواهد بود و در اکثر موارد قابل اغماض و چشم پوشی می‌باشد. تولید کمپوست قارچ خوراکی

  میزان هوای وارد شده توسط فن‌ها در عمل از ۵ متر مکعب در ساعت و برای هر تن کمپوست تا ۲۰ متر مکعب در ساعت برای هر تن کمپوست متفاوت می‌باشد که این تفاوت بسته به میزان مواد خام، امکان چرخش هوا، شرایط آب و هوایی در محیط بیرون و نظر فردی که با فن کار و دستگاه را تنظیم می‌کند می‌باشد.

توجه به فشردگی هوا در صورت چرخش هوا اهمیت زیادی دارد. باید در نظر داشت با ترکیب میزان زیاد بخار آمونیاک، دمای بالا و رطوبت زیاد، شرایطی ایجاد می‌شود که سبب خوردگی و زنگ‌زدگی در استیل می‌شود و به همین دلیل باید از استیل‌های آستردار رنگ آمیزی شده یا گالوانیزه استفاده کرد.

برگرفته از کتاب: اصول و مبانی پرورش قارچ های خوراکی

[/restrict]