فرمول برای جانشینهای شیمیایی کودها تعدادی از کودهای پایه مورد نیاز در برخی نقاط دنیا ممکن است در دسترس نباشند. در این صورت لازم است که سایر مواد شیمیایی که در دسترس هستند برای تامین نیاز به عناصر لازم جانشین شوند. محاسبات برای جانشینهای این چنینی به صورت زیر است:
۱- هیدروکسید پتاسیم (KOH) و اسید فسفریک (H3PO4) را جانشین دیآمونیومفسفات (((NH4)2HPO4 یا مونو فسفات پتاسیم (KH2PO4) برای تامین فسفر (P) و مقداری پتاسیم (K) کنید. فرمول برای جانشینهای شیمیایی کودها
توجه کنید که KOH برای خنثی کردن اسید قوی H3PO4 باید استفاده شود. واکنش آن به این صورت خواهد بود:
[restrict paid="true"]
+ OH–+3H+ PO43-→K++PO43-+H2O+2H+ H3PO4+KOH→ K+
وزن مولکولی اسید فسفریک H3PO4 = 99/97 گرم
مورد نیاز: ۶۰ پیپیام فسفر از H3PO4:
mg/l 8/189 = (از جدول ۲-۳) ۱۶۴/۳ Ï ۶۰
جرم مولکولی KOH = 108/56
مورد نیاز: x8/189
mg/l 7/108 = 99/97 ÷(۱۰۸/۵۶ Ï ۸/۱۸۹) X =پس H3PO4 +KOH →
۱۰۸/۵۶ ۹۹/۹۷
میزان پتاسیم (K) :
mg/l 7/75 = 7/108 Ï ۶۹۶۹/۰ = ۷/۱۰۸ Ï (۱۰۸/۵۶ ÷ ۱/۳۹)
اما اسید فسفریک به صورت مایع است پس وزن لازم باید به حجم تبدیل شود. برای تبدیل این عدد به چگالی یا دانسیته (D) نیاز داریم. چگالی نسبت وزن به حجم است (D=W/K). چگالی اسید فسفریک ۸۳۴/۱ است.
برای بدست آوردن حجم:
V=W/D یا D=W/V
یعنی µl/l 5/103 = 834/1 ÷ ۸/۱۸۹ = حجم (V)
۲- اسید نیتریک (HNO3) و کربنات کلسیم (CaCO3) را جانشین نیترات کلسیم (Ca(NO3)4H2O) برای تامین کلسیم (Ca) و نیتروژن (N) کنید. توجه داشته باشید که کربنات کلسیم (CaCO3) برای خنثیکردن اسید قوی اسید نیتریک (HNO3) باید استفاده شود. اسید نیتریک را به کربنات کلسیم تا زمانی که جامد نامحلول شود، اضافه کنید. میتوان از اسید نیتریک رقیق استفاده کرد، تنها مدت زمانی بیشتری برای نامحلول کردن کربنات کلسیم میخواهد. فرمول برای جانشینهای شیمیایی کودها
واکنش به صورت زیر است:
CaCO3+2HNO3→Ca2++NO3–+H++CO32-→Ca2++NO3–+HCO3–
وزن مولکولی CaCO3: 1/100 گرم میباشد.
مورد نیاز: ۱۵۰ پیپیام کلسیم از کربنات کلسیم CaCO3:
mg/l 6/374 = (08/40÷ ۱/۱۰۰) Ï ۱۵۰
وزن مولکولی دو تا HNO3 مساوی ۰۱۶/۶۳ Ï۲ = ۰۲/۱۲۶ است.
X ۶/۳۷۴
mg/l 6/471 = 1/100 ÷ (۰۲/۱۲۶ Ï ۶/۳۷۴) = X پس à CaCO3+2HNO3
۰۲/۱۲۶ ۱/۱۰۰
میزان N: mg/l 104 = ( 016/63 ÷ ۱۴) Ï ۶/۴۷۱
چون HNO3 مایع است، پس باید به حجم تبدیل شود:
D=1/5027
µl/l 8/313 = 5027/1 ÷ ۶/۴۷۱ = V=W/D یا D=W/V
معمولاً HNO3 به طور۱۰۰ درصد خالص نیست پس میزان لازم باید با درصد ناخالص محاسبه گردد.
یعنی، mg/l375 از CaCO3 و µl/l314 از HNO3 برای تامین ۱۵۰ پیپیام کلسیم و ۱۰۴ پیپیام نیتروژن لازم است.
فرمول برای جانشینهای شیمیایی کودها
منبع : کتاب کشت هیدروپونیک نوشته هوارد ام رش ترجمه ساسان جعفرنیا
[/restrict]