نور خورشید در کشت گلخانه ای نور خورشید جهت انجام عمل فتوسنتز و ساختن مواد غذایی در گیاه عامل مهمی است. در ضمن گیاهان جهت تولید گل و میوه به میزان ساعات خاصی از تابش نور نیاز دارند.

 انتقال و نفوذ نور به داخل گلخانه به عواملی مانند موقعیت جغرافیایی منطقه، جهت‌گیری ساختمان گلخانه، جنس و عمر (تازگی و کهنگی) و تمیزی مواد پوشش دهنده، میعان آب روی سقف و دیواره‌های گلخانه، جنس، ابعاد، تعداد و ضخامت اجزاء اسکلت و میزان سایه‌اندازی آنها و … وابسته است.

 نور بیش از حد، رشد گیاه را به تعویق می‌اندازد. در گلخانه‌‌های مدرن با استفاده از سلول‌های نوری یا فتوسل یا استفاده از پرده‌‌های مخصوص مقدار نور ورودی به گلخانه به طور اتوماتیک تنظیم می‌شود زیرا بعضاً در فصول گرم سال کاهش شدت نور ورودی، مد نظر می‌باشد که این امر در گلخانه‌‌های معمولی با پاشش ترکیبات کدر کننده، نصب توری‌های ‌مخصوص یا چتایی انجام می‌شود.

نور خورشید در کشت گلخانه ای

 خیار، طالبی، فلفل و گوجه برای گلدهی به طول روز حساس نیستند. نوری با شدت حدود ۱۰ هزار لوکس برای صیفی‌جات گلخانه‌ای مناسب می‌باشد.

 طول روز بلندتر به دلیل افزایش ساعات تابش نور و در نتیجه غذاسازی بیشتر در گیاه، باعث افزایش تولید می‌گردد. نور خورشید در کشت گلخانه ای اهمیت زیادی دارد.

 شدت نور باعث قطور شدن ساقه‌ها، کوتاه شدن میانگره‌ها و توسعه ریشه شده و کاهش نور از حد مورد نیاز باعث طویل شدن و نازک شدن ساقه، عدم توسعه ریشه و کاهش مقاومت گیاه می‌گردد. کوتاه شدن مدت روشنایی در روز یا ابری بودن روزها باعث ریزش گل‌ها می‌شود.

 اگر در فضای گلخانه استفاده از لامپ‌های مصنوعی ممکن نباشد، از مواد روشن (رنگ سفید یا صفحات منعکس‌کننده) روی زمین استفاده می‌کنند و با صفحات سفیدرنگ بین ردیف‌های کاشت را می‌پوشانند. این کار باعث می‌شود که هم نور از زمین منعکس شود و هم باعث ایجاد مالچ روی زمین ‌شود که این کار از فرسایش خاک جلوگیری می‌کند و جلوی رشد علف‌های هرز را نیز می‌گیرد.

 در گوجه‌فرنگی و فلفل افزایش بیش از حد نور باعث آفتاب‌سوختگی میوه (ظهور نواحی براق و سفید رنگ روی میوه) می‌شود.

 با افزایش شدت نور باید درجه حرارت نیز افزایش داده شود. نور خورشید در کشت گلخانه ای حائز اهمیت است.

خورشید در کشت گلخانه ای

 از اردیبهشت ماه (اواسط بهار و تابستان) می‌توان با پاشیدن رنگ (ترجیحاً رنگ آبی مخلوط با چسب چوب)، گل و مواد آهکی یا نصب سایبان و حصیر از نفوذ نور زیاد جلوگیری کرد (شکل ۱-۲) که این خود باعث کاهش دما در گلخانه نیز خواهد شد. این عمل منجر به فعل و انفعالات درونی در بوته گشته و باعث افزایش مقاومت گیاه نسبت به بعضی از امراض قارچی می‌شود. پوشش‌های مخصوصی به صورت توری به بازار آمده که با نصب آنها می‌توان از ورود اشعه اضافی به داخل گلخانه جلوگیری نمود.

شکل ۱-۲٫ پاشیدن رنگ، گل و مواد آهکی یا نصب پرده سایبان برای جلوگیری از نفوذ نور بیش از حد به داخل گلخانه.

 درختان برگ‌ریز مانند افرا و بلوط می‌توانند با ایجاد سایه، به طور مؤثری از نور شدید یک بعد از ظهر تابستانی بکاهند. البته باید توجه داشت که درختان در هنگام صبح، بر روی گلخانه سایه نیندازند. این درختان در زمستان اجازه می‌دهند که نور کافی به گلخانه برسد چرا که در پاییز برگ‌های خود را از دست می‌دهند.

 بعضی گلخانه‌داران برای حفظ دما اقدام به دو جداره (دو لایه) نمودن گلخانه‌های خود می‌کنند که توصیه می‌شود برای جداره داخلی نایلون نازک‌تر و شفاف‌تر استفاده شود و یا در زمان تولید میوه بایستی لایه داخلی حذف شود تا نور بیشتری به گیاه برسد (خصوصاً در زمستان که شدت نور و طول روز کمتر است) و از طویل شدن فاصله بین بندها (میانگره‌ها) و ضعیف شدن بوته و کاهش عملکرد جلوگیری شود. البته با استفاده از نورهای مکمل (نور مصنوعی) می‌توان بر طول روز افزود و کاهش نور در دو جداره بودن پوشش را جبران کرد و در نتیجه سوخت و ساز و عملکرد گیاه را افزایش داد.

منبع: کتاب راهنمای جامع و مصور کشت گلخانه ای خیار گوجه فرنگی فلفل و توت فرنگی