ناخالصی کود در محلول غذایی ناخالصی‎های کود اکثر کودهای حاصلخیز، ۱۰۰ درصد خالص نیستند. این مواد معمولاً شامل حمل‎کننده‎های خنثی همچون رس، سیلت و شن هستند که بار الکتریکی ندارند. بنابراین درصد خلوص و یا آنالیز تضمین شده بر روی بسته‎بندی‎ها وجود دارد. درصدهای خلوص بعضی از کودها در جدول ۳-۳ آمده است . این ناخالصی‎ها باید هنگام محاسبه کود مورد نیاز برای فرمول محلول غذایی در نظر گرفته شوند.

جدول ۳-۳٫ درصد خلوص کودهای تجاری

[restrict paid="true"]

میزان خلوص بر اساس فرمول تعیین شده محاسبه شده است. آب تبلور به عنوان ناخالصی در نظر گرفته نشده است.

نکته: در جدول ۲-۳، آب تبلور در محاسبات ضریب تبدیل محاسبه شده است. ناخالصی کود در محلول غذایی

فرمول محلول‎های غذایی

فرمول‎های محلول‎های غذایی معمولاً به صورت قسمت در میلیون برای هر عامل مورد نیاز بیان می‎شوند. یک قسمت در میلیون (پی‎پی‎ام یا ppm) به معنای یک قسمت از یک عامل در یک میلیون قسمت از عامل دیگر است. ممکن است مبنای اندازه‎گیری وزن باشد مثلاً µg/g 1 (1 میکرو گرم در گرم) و یا وزن– حجم باشد مثلاً mg/l 1 (1 میلی‎گرم در لیتر) و یا حجم– حجم باشد. مثلاً µl/l 1 (1 میکرو لیتر در لیتر). روش محاسبه برای هریک از این حالت‎ها در ادامه آمده است:

۱µg/g=1÷۱۰۰۰۰۰۰ g ÷ ۱ g = 1/1000000 g

۱ µl/l=1÷۱۰۰۰۰۰۰ l ÷ ۱ l = 1/1000000 l

۱ mg/l=1÷۱۰۰۰ g, 1 l=1000 ml

بنابراین:  ۱ mg/l=1÷۱۰۰۰ g ÷ ۱۰۰۰ ml H₂0=1÷۱۰۰۰۰۰۰ g

زیرا یک میلی‎لیتر آب یک گرم وزن دارد.

۱-۵-۳٫ وزن اتمی و مولکولی

وزن اتمی و مولکولی هر عنصر و ترکیبی باید در محاسبه فرمول غذایی و نیازهای گیاه در نظر گرفته شود. وزن اتمی بیانگر وزن نسبی اتم‎های مختلف است؛ یعنی وزن یک اتم با سایر اتم‎ها مقایسه می‎شود. جدول وزن‎‎های اتمی برای هر اتم با انتخاب یک واحد نسبی منتشر شده است. بنابراین، یک عامل به عنوان استاندارد و پایه برگزیده می‎شود و سایر عامل‎ها با آن مقایسه می‎شوند. اکسیژن (O) با وزن دقیق ۱۶ در گذشته به عنوان وزن اتمی پایه برگزیده شده بود و سایر عناصر با آن سنجیده می‎شدند. جدول ۵-۳ لیست وزن‎‎های اتمی عناصر مورد استفاده در هیدروپونیک را نشان می‎دهد.

هنگامی که تعدادی از اتم‎ها به هم می‎پیوندند، مولکول را پدید می‎آورند که با فرمول مولکولی شناخته می‎شوند مثلاً برای فرمول آب H₂O است که بیانگر ۲ اتم هیدروژن (H) و یک اتم اکسیژن (O) است. وزن هر فرمول مولکولی، وزن مولکولی آن است که از جمع وزن اتمی اتم‎های سازنده مولکول به دست می‎آید. وزن مولکولی آب، ۱۸ است (دو اتم هیدروژن که وزن هر یک ۱ است و یک اتم اکسیژن که وزن آن ۱۶ است). وزن مولکولی کودهای معمول مورد استفاده در هیدروپونیک در جدول ۱-۳ آمده است. وزن اتمی عوامل عناصر در جدولها و جدول تناوبی عناصر شیمیایی آمده است.

جدول ۵-۳٫ وزن اتمی عناصری که به طور معمول در هیدروپونیک استفاده می‎شود.

مثال ذیل بیانگر استفاده از وزن اتمی و مولکولی در محاسبه فرمول غذایی است:

                                    نیترات کلسیم= Ca(NO₃)₂

نکته: دو اتم نیتروژن و ۶ اتم اکسیژن در نیترات کلسیم وجود دارد.

محاسبه فرمول محلول غذایی

اگر یک فرمول غذایی نیاز به کلسیم با غلظت ppm 200 (mg/l 200) داشته باشد، یعنی ما در هر لیتر آب، ۲۰۰ میلی‎گرم کلسیم لازم داریم. در ۱۶۴ میلی‎گرم از Ca(NO₃)₂، ۴۰ میلی‎گرم کلسیم وجود دارد (با استفاده از وزن اتمی و مولکولی برای تعیین درصد کلسیم در نیترات کلسیم، اگر Ca(No₃)₂ کاملاً خالص داشته باشیم). اولین قدم، محاسبه مقدار مورد نیاز Ca(No₃)₂ برای به دست آوردن ۲۰۰ میلی‎گرم کلسیم است. با استفاده از محاسبات زیر این کار انجام می‎شود:

می‎دانیم که ۱۶۴ میلی‎گرم نیترات کلسیم دارای ۴۰ میلی‎گرم کلسیم است.

چند میلی‎گرم نیترات کلسیم  دارای ۲۰۰ میلی‎گرم کلسیم است؟  کلسیم        نیترات کلسیم

                                                                                                                                                                                                                        mg 40                          mg 164

                                                                                                                                                                                                           mg 200                  x

در نتیجه طرفین و وسطین:     ۱۶۴Ï۲۰۰=x40   و  mg 820 =  x

بنابراین  mg820 از Ca(No₃)₂ دارای  mg200 کلسیم است. اگر  mg820 از Ca(NO₃)₂ در ۱ لیتر آب حل شود، محلول حاصل دارای کلسیم با غلظت (mg/l) ppm 200 خواهد بود. که این محاسبه در صورتی است که نیترات کلسیم ۱۰۰% خالص باشد و در غیر این صورت لازم است که میزان بیشتری از نیترات کلسیم را به علت ناخالصی اضافه شود. مثلاً اگر Ca(No₃)₂ دارای خلوص ۹۰% بود لازم است تا میزان زیر اضافه کنیم:

 نیترات کلسیمmg  ۹۱۱=۸۲۰ Ï ۹۰/۱۰۰

یعنی ۹۱۱ میلی‎گرم نیترات کلسیم در یک لیتر آب، ppm 200 کلسیم می‎دهد.

منبع : کتاب کشت هیدروپونیک نوشته هوارد ام رش ترجمه ساسان جعفرنیا

[/restrict]