انواع پوشش در گلخانه پوشش پلاستیکی برای پوشاندن گلخانه می‌توان از ورقههای نازک پلاستیکی از جنس پلیاتیلن (P.E)، پلی‌استر، پلی‌وینیل کلراید (P.V.C)، پلی‌وینیل فلوراید (P.V.F)، پلی استر تقویت شده با فایبرگلاس (F.R.P)، صفحات اکریلیک (P.M.M.A) و پلی‌کربنات (P.C) استفاده کرد. امروزه گلخانههای پلاستیکی درصد بالایی از گلخانههای دنیا را به خود اختصاص دادهاند.
مزایای پوشش پلاستیکی: نسبت به پوششهای شیشه‌ای ارزان‌تر بوده و به خاطر سبکی نیاز به اسکلت‌های قوی ندارد و در نتیجه هزینه احداث اسکلت و فونداسیون کاهش می‌یابد. هزینه اولیه احداث این گلخانه با توجه به نوع، جنس و ضخامت پلاستیک مصرفی در مقایسه با گلخانه شیشه‌ای حدود ۴۰% پایین‌تر است. انعطاف پذیری زیادی دارند و در نتیجه نصب این پوشش‌ها بسیار راحت‌تر از پوششهای شیشه‌ای بوده و نیاز به قاب‌های نگه دارنده ندارند. قابلیت هدایت حرارتی ضعیفی دارند و در صورت نداشتن سوراخ یا پارگی هزینه گرم کردن آنها تا حدود ۴۰% نسبت به گلخانههای شیشه‌ای پایین‌تر است. اغلب پوششهای پلاستیکی نسبت به آب و بخار آب نفوذ ناپذیر بوده ولی به اکسیژن و دی‌اکسیدکربن نفوذپذیر هستند.
معایب پوشش پلاستیکی: عیب پوششهای پلاستیکی دوام کم آنهاست چرا که اشعه ماورای بنفش خورشید باعث شکنندگی و تیرگی پلاستیک می‌شود. استفاده از مواد مقاوم کننده ضد UV (اشعه ماورای بنفش) می‌تواند تا حدودی این عیب را مرتفع کند البته ناگفته نماند که بعضی از پوششهای پلاستیکی جدید تا چندین برابر مقاوم‌تر و ماندگارتر از شیشه هستند. نور عبوری از این پوشش‌ها کمتر از پوششهای شیشه‌ای است و در اثر کهنگی و فرسودگی، میزان عبور نور به شدت کاهش می‌یابد. رطوبت را در خود نگه می‌دارند و در نتیجه باعث شیوع بیماری‌های قارچی می‌شوند. عوامل جوی به خصوص تغییرات درجه حرارت باعث تغییر پذیری و انبساط و انقباض آنها می‌شود که این مسئله باید در زمان احداث سازه مد نظر قرار گیرد. هنگام کشیدن پوشش امکان پارگی آن در اثر برخورد به قسمت‌های نوک تیز اسکلت وجود دارد. اگر این پوشش‌ها محکم روی اسکلت کشیده نشوند در اثر وزش باد امکان جدا شدن و پارگی آنها وجود دارد. انواع پوشش در گلخانه
امروزه انواع پوششهای پلاستیکی ارزان قیمت و گران قیمت با جنس، ضخامت، رنگ و طول عمر متفاوت در بازار یافت می‌شوند که هرکدام خصوصیات و ماندگاری مخصوص به خود را دارند.
انواع پوشش در گلخانه
پلیاتیلن (P.E): پلیاتیلن یکی از پلاستیک‌هایی است که امروزه کاربرد فراوانی برای پوششهای گلخانه بخصوص در ایران پیدا کرده است. پوششهای پلیاتیلن نسبت به پلی‌استر، P.V.C و P.V.F هزینه اولیه کمتری داشته و به سرعت می‌توان گلخانههای موقت و یا دائمی را با آنها پوشاند.
– پلیاتیلن از نظر شیمیایی خنثی بوده و براق و لغزنده است و حتی در سرمای زیاد نرم و قابل انعطاف باقی می‌ماند. البته پلیاتیلن را نباید تا کرد زیرا مقاومت آن در محل تا شده کاهش یافته و در سرمای شدید ترک می‌خورد. پلیاتیلن ارزان بوده و در اندازه‌ها و ضخامت‌های مختلف یافت می‌شود و کیفیت، شفافیت و طول عمر آنها متفاوت است. انواع پوشش در گلخانه
– ورقههای نازک پلیاتیلن که دارای بهترین کیفیت و بالاترین مقاومت کششی و نیز دارای ماده ضد اشعه ماوراءبنفش (Anti UV) و ضخامت حدود ۱۵ میلیمتر هستند، در بهترین شرایط فقط ۴-۳ سال دوام می‌آورند و اشعه ماوراء بنفش خورشید به تدریج باعث شکنندگی و تیرگی پلاستیک و در نهایت منجر به پارگی آن می‌شود. نایلون‌ها با مقادیر مختلف مواد ضد اشعه ماوراءبنفش از ۳ تا ۱۲ درصد عرضه می‌شوند. هر چه که این درصد بیشتر باشد عمر نایلون طولانی‌تر و میزان اشعه بیشتری جذب می‌شود. این نایلون‌ها با رنگ زرد یا سبز ارائه می‌شوند در ضمن انواع شفاف آن نیز به بازار آمده است. البته نایلون‌های زرد رنگ و سبز رنگ نیز پس از گذشت یک یا دو فصل بی‌رنگ می‌شوند.
– پوشش پلیاتیلن رطوبت داخل گلخانه را حفظ می‌کند و در زمستان چون پوشش پلیاتیلن سردتر از هوای داخل گلخانه است، وقتی که هوای گرم و مرطوب داخل گلخانه با سطح سرد پلیاتیلن تماس پیدا می‌کند سرد می‌شود و در نتیجه بخار آب روی سطح پلیاتیلن به مایع تبدیل شده و از آنجا که این سطح دافع آب است، قطرات آب به پایین لغزیده و قطرات بزرگتری را تشکیل می‌دهند. ریزش این قطرات سرد بر روی برگ گیاهان باعث گسترش بیماری‌های قارچی و ایجاد شوک می‌شود. در ضمن وجود قطرات آب روی سقف گلخانه مانع تابش خورشید و نفود نور به داخل گلخانه می‌شود. برای جلوگیری از این مشکل با تهویه مناسب باید رطوبت اضافی گلخانه را خارج کرد. استفاده از پلاستیک‌های ضد تعریق (Anti-Fog) نیز تأثیر سودمندی در حل این مشکل خواهد داشت. پاشیدن یک ماده پاک کننده روی سطح پلاستیک نیز می‌تواند آب را سریع‌تر دفع نموده و در نتیجه بخار متراکم به صورت قطرات ریز درمی‌آید که به سرعت به سمت زمین جاری می‌شود. انواع پوشش در گلخانه
انواع پوشش در گلخانه
– پلیاتیلن قابلیت هدایت حرارتی ضعیفی دارد و حرارت داخل گلخانه را حفظ می‌کند. ولی به منظور کاهش هر چه بیشتر اتلاف حرارت در محیط گلخانه از سیستم پوششی دو جداره و هوای فشرده بین آنها استفاده می‌شود که باعث کاهش چشمگیر هزینه سوخت (تا ۴۰ درصد) خواهد شد. گلخانههای نیمه استوانه‌ای یا کوآنست برای پوششهای دو لایه‌ای مناسب می‌باشند. در این صورت ضخامت لایه بیرونی ۶ میلیمتر و ضخامت لایه درونی ۵/۰-۱/۰ میلیمتر در نظر گرفته می‌شود. بین دو لایه پلاستیک باید ۵ سانتیمتر فاصله وجود داشته باشد و لایه داخلی نیز بدون هیچگونه درز و شکافی سرتاسر سقف را بپوشاند. اگر پوشش داخل کامل نبوده و در بعضی از قسمت‌ها باز باشد، هوای مرطوب بین دو لایه نفوذ کرده و عرق حاصل با گرد و غبار مخلوط شده و سطح لایه بیرونی را کدر می‌سازد، در نتیجه نور کمتری به گیاهان می‌رسد و رشد و باردهی آنها کاهش می‌یابد. جنس نایلون داخلی بهتر است ضد مه (Anti-Fog) باشد تا اثرات چکه سقفی از بین برود. پوشش بیرونی نیز باید مقاوم به اشعه ماوراء بنفش (Anti UV) باشد. معمولاً فضای بین لایه‌ها توسط کمپرسور هوا، با هوای فشرده (فشار ۶۰-۴۰ پاسکال) باد می‌شود تا دو لایه توسط بالشتک هوا از هم جدا شده و علاوه بر عایق‌بندی شدن پوشش در برابر گرما، توانایی مقاومت آن در مقابل وزش باد و وزن برف افزایش یابد.
– در شب‌های سرد هر جسم گرمی انرژی نورانی مادون قرمز را به محیط و اجسام اطراف خود می‌تاباند این وضعیت باعث از دست رفتن مقدار زیادی از گرمای داخل گلخانه می‌شود. استفاده از پلیاتیلن باعث ایجاد مانع ضعیفی در برابر نور مادون قرمز می‌شود. در صورت وجود مواد نگهدارنده اشعه مادون قرمز در پلیاتیلن، حدود ۲۵-۱۵% (۲۵% در شب‌های صاف و ۱۵% در شب‌های ابری) اتلاف حرارت به طریق گرمای تابشی کاهش خواهد یافت. انواع پوشش در گلخانه
پلی‌وینیل کلراید (P.V.C): صفحات پلی‌وینیل کلراید محکم و شفاف بوده و طول عمر بیشتری نسبت به ورقههای پلی‌اتیلنی دارند ولی هزینه این صفحات ۵-۴ برابر ورقههای پلی‌اتیلنی می‌باشد. این صفحات در معرض نور ماورای بنفش کدر شده و حالت شکنندگی پیدا می‌کنند. پلی‌وینیل کلراید و پلیاتیلن چگالی متفاوتی دارند، لایه‌های پلی‌وینیل کلراید در آْب فرو می‌روند در حالی که لایه‌های پلی‌اتیلنی غوطه‌ور می‌مانند. در ضمن لایه‌های پلی‌وینیل کلراید وقتی سوزانده شوند بوی گاز کلر می‌دهند.
پلی‌وینیل فلوراید (P.V.F): این پوشش نسبت به پوششهای پلی‌وینیل کلراید و پلیاتیلن طول عمر بیشتری دارد (حدود ۱۰ سال). انتقال نور بالایی دارد و واکنش آن نسبت به نور و قیمت آن، تقریباً معادل شیشه است.
منبع: کتاب راهنمای جامع و مصور کشت گلخانه ای خیار گوجه فرنگی فلفل و توت فرنگی