شیرین بیان گیاهی است چند ساله و دارای ساقه‌ای بطول یک متر که در نواحی معتدل تا ارتفاع دو متر می‌رسد. برگهای شیرین بیان مرکب از تعدادی برگچه‌های سبزرنگ می‌باشد. گلهای آن به رنگ بنفش، سفید یا زرد است. میوه آن مانند نیام و محتوی ۵ تا ۶ دانه می‌باشد. ریشه شیرین بیان بطور خیلی عمیق در زمین فرو می‌رود. پوست ریشه قهوه‌ای سیر و سیاه است. مغز ریشه زرد رنگ بوده و طعم آن بسته به انواع مختلف تغییر می‌کند.
نام علمی:Glycyrrhiza glabraخانواده گیاهی: Fabaceae
نام انگلیسی: Licorice
قسمتهای مورد استفاده: ریشه خشک
مواد موثره: تری‌ترپن‌های اولئان (گلیسیریزین، اسید گلیسیریتنیک و فیتواسترولها)، فلاونونها، ایزوفلاوونوئیدها، روغن فرّار (حاوی فنکون، لینالول، بنزالدئید)، قندها و آمینو اسید
خواص: خلط‌آور، تسکین دهنده، ضد التهاب، ضد سمیت کبدی، ضد تشنج و ملین ملایم
کاربرد: شیرین بیان یک گیاه دارویی سنّتی است و در قسمتهای بسیار مختلفی از جهان مورد استفاده قرار می‌گرفته است. تحقیقات مدرن نشان داده است که این گیاه دارویی دارای اثراتی بر مواد موثرهروی سیستم غدد درون ریز و کبد و نیز دیگر اندامها می‌باشد. تری‌ترپن گلیسیریزین در بدن متابولیز می‌شود و بشکل ساختارهای مشابه به هورمونهای کورتکس آدرنال در می‌آید. این نکته می‌تواند اساس خاصیت ضد التهابی در این گیاه باشد.
شیرین بیان به عنوان یک ضد سمیت کبد نیز می‌تواند در درمان التهاب کبد و سیروزیس موثر باشد که دلیل استفاده وسیع این گیاه در ژاپن نیز در همین مورد است. بسیاری از تحقیقات در مورد کبد بر روی تری ترپن گلیسیریزین انجام شده است و اینگونه مشخص شده است که این ماده موثره از آسیب هپاتوسیتها در اثر تتراکلرید کربن، هگزاکلراید بنزن و بی فنیل پلی کلرینه شده جلوگیری می‌نماید. این ماده از رشد ویروسهای مختلف DNA و RNA جلوگیری نموده و ذرات ویروس تب خال را نیز غیر فعال می‌نماید.
شیرین‌بیان دارای دامنه وسیعی از کاربردها برای مشکلات برونشیتی شامل زکام، التهاب برونشیتی و سرفه‌ها می‌باشد. این گیاه دارویی در طب ارتدوکس به عنوان دارویی جهت درمان زخمهای گوارشی استفاده شده و بطور مشابه در طب گیاهی برای التهاب معده و زخمها استفاده می‌گردد. همچنین شیرین بیان در تسکین قولنج راست روده‌ای شکمی نیز موثر است.
ملاحظات ایمنی: اثرات و عوارض جانبی در صورت مصرف روزانه کمتر از ۱۰ میلی‌گرم گلیسیریزین حداقل است. استفاده مزمن از شیرین بیان می‌تواند سبب کاهش سطح پتاسیم در خون، سردرد، حس تشنجی، بالا رفتن فشار خون، ضعف اعضا، سرگیجه شود. گلیسیریزین و اسید گلیسیریتینیک دارای خاصیت ضد مدر می‌باشد
استفاده طولانی مدت همراه با تیازید و گلیکوزیدهای کاردیاک می‌تواند سبب ناسازگاری گردد و شیرین بیان نباید همراه با امیلوراید یا اسپیرونولاکتون مصرف گردد. این گیاه دارویی برای بیمارانی که گلیکوزیدهای کاردیاک، داروهای کاهش دهنده فشار خون، کورتیکوئید، داروهای مدر یا بازدارنده‌های اکسیداز مونوامین را استفاده می‌کنند نباید تجویز گردد.
آماده‌سازی و مقدار مورد مصرف: دز تنتور ۱ تا ۳ میلی‌لیتر سه بار در روز (۱:۵ در ۴۰%) می‌باشد. برای تهیه جوشانده نیم تا یک قاشق چایخوری از ریشه را در یک فنجان آب ریخته و بجوشانید و ۱۰ تا ۱۵ دقیقه به همین شکل کار را ادامه دهید. این جوشانده باید سه بار در روز مصرف گردد.
کمیسیون E مصرف متوسط روزانه ۵ تا ۱۵ گرم ریشه که معادل ۲۰۰ تا ۶۰۰ میلی‌گرم گلیسیریزین می‌باشد را مجاز دانسته است. طبق BHC دز ۱ تا ۵ گرم (به صورت دمنوش یا جوشانده) یا ۲ تا ۵ میلی‌لیتر عصاره مایع سه بار در روز توصیه می‌شود.
سلام. وبسایت خیلی خوب و جامعی دارید. ممنون