بیماری‌های دستگاه تنفسی سرماخوردگی سینوزیت سرفه
سرماخوردگی (Common cold)
آنچه که در بین عوام به عنوان سرماخوردگی مصطلح میباشد طیف وسیعی از بیماریها میباشد که هر کدام درمان خاص خود را دارد و بسته به محل ابتلاء (سینوسها، بینی، لوزه ها، حلق، حنجره، نای و ریهها) علائم مختلف دارد.
سینوزیت: به التهاب سینوسها بنا به علل میکروبی و یا ویروسی، سینوزیت میگویند که علائم آن شامل موارد ذیل است: تب، سر درد (بسته به محل ابتلاء و نوع سینوس مبتلا، سردرد متفاوت میباشد)، سرگیجه، درد تمام بدن، آبریزش بینی، احتقان بینی، سرفه به علت ترشحات سینوس، بیحالی، سرفه.
فارنژیت: به التهاب لوزهها گفته می‌شود که دو نوع ویروسی و باکتریایی دارد. علائم بیماری شامل تب و لرز، گلو درد و بدن درد است.
لارنژیت: به التهاب حنجره و تارهای صوتی گفته می‌شود که علت آن میتواند ویروسی، باکتریایی، آلرژی و پولیپها باشد. مهمترین علامت آن، گرفتگی صدا است.
عفونت ریهها: در این نوع عفونت که معمولاً باکتریایی میباشد، ریههای فرد دچار عفونت میگردد. فرد دچار تب و لرز، سرفه، بیحالی و درد قفسه، تنگی نفس، افزایش تعداد تنفس که به آن ذاتالریه هم میگویند. در نوع ویروسی عفونتهای دستگاه تنفس فوقانی معمولاً آبریزش بینی شدیدتر، سوزش و خارش و ریزش اشک وجود دارد که وجه افتراق خوبی جهت تشخیص میباشد.
آلرژیها: در بیماری‌های دستگاه تنفسی وجود دارند که گاهی به علت شباهت علائم با سرماخوردگیها اشتباه میشوند. معمولاً تب در آلرژیها بسیار خفیفتر، دردهای عضلانی بسیار کمتر و عطسه و سرفه بیشتر می‌شود که بر اساس طول مدت ابتلا به آلرژی گاهی در بینی، انسداد بیشتر و زائدههای پولیپ مانند دیده میشوند که درمان را مشکلتر میکند.
بیماری‌های دستگاه تنفسی سرماخوردگی سینوزیت سرفه
فرمول نسخه‌های پیشنهادی
یک نسخه مناسب برای کمک به درمان سرماخوردگی باید شامل موارد ذیل باشد:
ضدعفونی کننده+ تب بر+ضد التهاب+ملین+ معرق+آرام بخش و تسکین دهنده درد.
اسانس (ضدعفونی کننده) + موسیلاژها (تب بر+ ضد التهاب + ملین) + اسانس (معرق)+ آلکالوئید + اسانس.
۱- آویشن (ضدعفونیکننده)+ ختمی خبازی (تببر+ ضد التهاب + ملین)+ زیرفون (معرق)+ کپسول شقایق.
۲- پرسیاوشان (ضدعفونیکننده) + سپستان (تب بر+ ضد التهاب + ملین)+ گل گاوزبان (معرق)+ ناخنک (مسکن درد و ملین).
توجه: در استفاده از نسخه‌های سرماخوردگی و ضد سرفه برای تأثیر درمانی بیشتر هر ۸ ساعت یک بار نسخه را تکرار کنید.
داروهای ضد سرماخوردگی |
||
نوع تاثیر |
گروه مواد موثره |
مثال دارویی |
معرق |
فلاونوئیدها |
گلهای اروانهگلهای زیرفونبرگهای غان(قان) |
آلکالوئیدها |
برگهای ژابوراندی |
|
پائین آورنده تب |
گلیکوزیدهای فنلی |
پوست بید- بنفشه |
آرام کننده سرفه |
اسانسهای فرار |
دانه انیسون- مرزنجوشدانه رازیانه- زوفاگیاه آویشن شیرازی |
ساپونین‌ها |
برگهای لبالب – بنفشه- ناخنک |
|
بیماری‌های دستگاه تنفسی سرماخوردگی سینوزیت سرفه
نسخه‌های پیشنهادی
۱- اسطوخودوس + عناب + ختمی سفید + سپستان + مرزنجوش + ناخنک.
۲- زوفا + پرسیاوشان + بنفشه + عناب+ ختمی خبازی + کپسول شقایق.
۳- پرسیاوشان ۱۰ گرم + گل ختمی ۱۰ گرم+ گل نیلوفر ۵ گرم+ ناخنک ۵ گرم + عناب ۱۵ گرم+ سپستان ۱۵ گرم+ ختمی خبازی ۱۰ گرم+ تخم گشنیز ۵ گرم مخلوط کرده و ۵ قسمت شود و روزی ۲ بار جوشانده و میل شود.
توجه: ۲۰ درصد کل اجزای نسخه ترکیبات آنتیبیوتیک و ضدعفونیکننده، ۶۰ درصد موسیلاژها، ۱۰ درصد آرامبخشها و مسکن درد، ۱۰ درصد اجزای فرعی نسخه مثل تقویتکنندههای سیستم ایمنی بدن (عناب، بابونه، شقاقل و..) و یا معرق‌ها.
سرفه
اصولاً بافت مخاطی شش‌ها در برابر تحریکات شیمیایی، حرارتی حساسیت شدیدی از خود نشان نمیدهد ولی در اثر بعضی تغییرات مثل انباشته شدن اخلاط یا گرد و خاک و… گیرندههای حساس آن تحریک شده و امواج تحریکی خود را به طرف بصلالنخاع ارسال میدارد. این تحریکات در آن جا تجمع پیدا کرده و بر اثر تجاوز از حد معینی، عکس العملی به طرف شش‌ها به حرکت در می‌آید که به صورت ضربات سرفه پدیدار میگردد و مرتب ضربات سرفه ایجاد می‌شود در حقیقت سرفه یک وسیله دفاعی بدن در برابر انباشته شدن اخلاط است اما گاهی سرفه به علت یک تنش عصبی است و نشانه بیماری عضوی نمیباشد. سرفه خلطدار ممکن است با ترشح مخاطی از رقیق تا خلط غلیظ سینه همراه باشد. سرفه بدون خلط، بسیار خشک و آزاردهنده است.
می‌توان برای تسکین سرفه از گیاهان آرام کننده و تسکین دهنده التهاب پرده‌های مخاطی تنفسی، خلط‌آور و ضد اسپاسم و ضد عفونیکننده استفاده کرد.
نکته: در مورد سرفه‌های مزمن و بدون علت با پزشک خود مشورت کنید.
فرمول نسخه
آرام کننده تحریکات سرفه+حل کننده اخلاط+خارج کننده اخلاط+ضد عفونیکننده+ آرام بخش
موسیلاژها + ساپونین + اسانس + اسانس + آرامبخش
(آرام کننده تحریکات سرفه) (حل کننده اخلاط) (خارج کننده اخلاط) (ضد عفونی کننده)
۶۰ درصد + ۱۰ درصد + ۱۵ درصد + ۱۰ درصد + ۵ درصد
داروهای گیاهی مخصوص سینه درد |
||||
نوع دارو |
تاثیرات اصلی |
مقدار موجود |
مثال |
سایر خواص |
مواد موسیلاژ |
پوشاننده و کم کننده تحریکات |
۳۰ تا ۶۰ درصد |
گیاهان خانواده پنیرکبرگهای پای خر |
|
داروهای ساپونین دار |
خلط‌آور و آسان کننده عمل سرفه |
۵ تا ۱۰ درصد |
ریشه پامچال طبیبنفشه معطرریشه شیرین بیان |
ضد التهابضد اسپاسمپوشاننده |
اسانسهای فرار |
خلط‌آور و ضدعفونی کننده |
۱۵ تا ۳۰ درصد |
دانه انیسوندانه رازیانهگیاه آویشن |
ضداسپاسمضد اسپاسم و ضد باکتری |
بیماری‌های دستگاه تنفسی سرماخوردگی سینوزیت سرفه
نسخه‌های پیشنهادی
۱-ختمی سفید + گل ماهور+ آویشن + رازیانه + زیرفون. هر ۸ ساعت یک بار جوشانده ملایم با کمی عسل میل‌شود.
۲- بارهنگ gr30+ قدومه شیرازی gr30+ به دانه gr10+ صمغ عربی gr 10+ بادام رنده شده ۱۰ عدد ، یک قاشق غذاخوری از مخلوط در یک لیوان آب جوش دمکرده تا لعاب دهد در طول روز میل شود.
۳- شکرتیغال یک داروی بسیار مناسب برای درمان سرفه‌های مقاوم بخصوص در کودکان، هر ۶ ساعت، ۲ عدد شکرتیغال را تمیز کرده در یک استکان آب جوش حل کرده و میل کنید.
۴- مرزنجوش ۲۰ + زوفا ۱۰+ بنفشه۱۰+ سپستان ۲۰ + عناب ۲۰ + بادرنجبویه ۱۰ (گرم). هر ۸ ساعت یک بار از مخلوط ۷ گرم برداشته جوشانده (متوسط) و میل شود.
۵- شکرتیغال ۲۰ گرم+ عناب ۳۰ گرم+ گل زوفا ۲۰ گرم، مخلوط کرده و ۵ قسمت شود. هر قسمت را جوشانده و طی روز میل شود.
آبریزش بینی
در صورت نیاز میتوانید، گیاهان دارویی که تأثیرات آنتی هیستامینی یا ضد حساسیت دارند استفاده نمائید.
۱- بنفشه gr20 + بومادران gr20 مخلوط کرده هر ۴ ساعت ۱ قاشق مرباخوری از پودر + آب جوش دمکرده میل کنید.
۲- مرزنجوش ۱۰+ بادرنجبویه ۱۰ + اسطوخودوس ۱۰ + تخم گشنیز ۵ + بابونه ۱۰+ ناخنک ۱۰+ گل بنفشه ۱۰ (گرم) مخلوط و نیمکوب کرده و ۷ قسمت کرده ، هر قسمت را در یک لیوان آب جوش ۵ دقیقه بجوشانید. صاف کرده و میل کنید (هنگام جوشیدن بخور دهید).
۳- داروهای درمان کننده آبریزش بینی شامل، همیشه بهار، بنفشه کوهی، بومادران، زوفا، بابونه، پرسیاوشان و… را میتوانید همراه با داروهای درمان سرماخوردگی مخلوط کرده و همزمان میل کنید.
بیماری‌های دستگاه تنفسی سرماخوردگی سینوزیت سرفه
برگرفته از کتاب راهنمای مصور داروسازی گیاهی ساسان جعفرنیا